İnternet üzerinde milyarlarca web sitesi bulunuyor. Bu sitelerden aktif olarak kullanılan yüz milyonlarcasında, içerik yönetim sistemleri yer alıyor. Kullanıcıların hiçbir teknik bilgiye ihtiyaç duymadan içerik girişi yapabilmelerine imkan veren içerik yönetim sistemleri, güvenlik noktasında da kritik faydalar sağlıyor.
Web sitelerini oluşturan 3 temel unsur bulunuyor: Tasarım, kodlama ve içerik. Tasarım ve kodlama, sitenin kullanıcılarla buluşacak olan yüzünü ve kullanılabilirliğini doğrudan etkilerken, içerik ise ziyaretçilerin ihtiyaç duyduğu asıl materyali sunuyor. Bu materyalleri oluşturmak ise günümüzde gelişmiş içerik yönetim sistemleri sayesinde gün geçtikçe daha da kolaylaşıyor.
İçerik yönetim sistemi (CMS) tanımı, yaklaşık 26 yıllık bir geçmişe sahip. CNET şirketinin, kendine bir içerik yönetim sistemi geliştirmesi için 1995 yılında Vignette adlı yazılım firması ile anlaşması sonucunda ortaya çıkan "içerik yönetim sistemi" kavramı, zaman içinde bir sektöre dönüşerek çeşitli başlıklara ve alt dallara ayrıldı. Portallardan wiki sistemlerine, e-ticaret sitelerinden iletişim ve iş birliği sistemlerine (groupware) kadar web‘deki hemen her sistemde, bir CMS (Content Management System) çözümü kullanılıyor.
İçerik yönetim sistemi (CMS) nedir?
Günümüzün gelişmiş CMS çözümlerinden önce, bir web sitesine içerik girmek için en azından temel kodlama bilgisine sahip olmak gerekiyordu. Yöneticiler, sayfaların kodlarına ulaşıp, doğru aralığa içeriği adapte etmek ve en basit düzenlemeleri bile (Örn: Yazılı bir metinde alt satıra geçmek ya da kalın punto kullanarak yazı yazmak gibi...) kod yazarak oluşturmak zorunda kalıyordu. CMS çözümleri sayesinde herhangi bir kodlama ya da özel teknik bilgiye ihtiyaç duymadan, içerik oluşturmak, düzenlemek ve yönetmek mümkün hale geldi.
Temelde CMS çözümleri, içerik girişlerini bir arayüz/panel vasıtasıyla basitleştiriyor. Yöneticinin kod yazarak kullanabileceği hemen her nitelik, CMS sistemleri sayesinde bir tıklama ile aktif hale getirilebilen yönetim araçlarına dönüşüyor. Böylece kullanıcı, ihtiyaç duyduğu özelliği, ilgili ikona tıklayarak elde edebiliyor. Arka planda ise CMS sistemi, kullanıcının söz konusu talebini koda dönüştürüyor ve ihtiyaç duyulan özellik aktif oluyor. Örneğin bir yazı girişi yapılacak ve kullanıcı bu yazıya bir link eklemek istiyor. İlgili bölümü seçip CMS yazılımındaki ilgili link sekmesine tıklanmasıyla köprü oluşturulmuş oluyor. Eğer CMS yazılımı, talebi otomatik olarak koda dönüştürmüyor olsaydı, kullanıcının link oluşturmak için öncelikle, HTML, Php, Javascript veya CSS gibi bir programlama dilinde kod yazması gerekecekti. CMS sistemleri, çok uzun sürelere ve teknik bilgilere ihtiyaç duyulan kodlama süreçlerini ortadan kaldırıyor. Kullanıcı CMS arayüzü üzerinden kolayca dilediği içerik müdahalelerini yapabiliyor.
CMS çözümlerinin avantajları nelerdir?
Hiç şüphesiz CMS yazılımlarının öncelikli avantajı, kod yazma ihtiyacını ortadan kaldırması olsa da söz konusu sistemler web siteleri için kritik birçok avantaj sunuyor:
- SEO desteği
CMS çözümlerinin en önemli getirilerinden biri SEO (arama motoru optimizasyonu) özelliği sunan uzantılara destek veriyor olmalarıdır. Bu sayede kullanıcılar, yönettikleri internet sitelerini arama motorlarına göre optimize etme fırsatına kavuşuyor.
- Çoklu kullanıcı desteği
CMS uygulamaları sayesinde birden fazla kullanıcıyı, aynı web sitesi için yetkilendirmek son derece kolaydır. İhtiyaca göre kullanıcıları belli bölümlerle sınırlamak da mümkündür. Ayrıca yöneticiler, isterlerse bir güvenlik uygulaması olarak CMS çözümleri ile kullanıcıların panel üzerindeki hareketlerinin kaydını tutabiliyor.
- Tasarım yenileme/güncelleme desteği
CMS öncesinde yeni bir tasarım demek, içerik girişlerini yeniden yapılandırmak demekti. Halbuki günümüzde pek çok CMS çözümü, yenilenen ve hatta baştan yapılan tasarımlara en kısa sürede adapte olabiliyor.
CMS çözümlerinde sık karşılaşılan sorunlar nelerdir?
CMS çözümlerinin birçok getirisi olsa da kullanım biçimlerine bağlı olarak ortaya çıkabilen bazı dezavantajlar da mevcut.
- Redaksiyon eksikliği
Pek çok CMS uygulaması, editörlerin metinlerini düzenleyen, hataları işaret eden eklentiler içeriyor olsa da bu eklentiler her zaman doğru sonuçlar veremiyor. Bir yazım yanlışını ya da dilbilgisi kuralını düzeltmeye çalışırken daha kötü hale getirebilen uygulamalar, mutlaka gerçek bir editör tarafından son kontrol gerektiriyor.
- Zayıf topluluk duygusu
İnternet üzerinde topluluk oluşturmak pek çok kişi ve kurum için hedef durumunda. CMS uygulamaları, forum vb. eklentiler ile topluluklara özel birçok içerik sunuyor. Birbirine çok benzeyen bu çözümler fazlasıyla detaylı hazırlandığı için kullanıcılarla istenilen bağ bir türlü kurulamıyor. Maalesef harika teknolojiler harika topluluklar oluşturmuyor. Topluluklar için daha sade ve samimi gelen çözümlere ihtiyaç var.
- Çok dil desteği kullanılmıyor
Birçok CMS yazılımı, çeviri desteği ile birlikte geliyor olsa da kullanıcılar bu destekleri değerlendirmiyor. Bu sonucun iki temel sebebi mevcut. Öncelikle pek çok şirket gelecekte faaliyetlerini genişleteceğini öngörerek çok dil desteğini talep etse de beklenen genişleme sağlanamayabiliyor. Diğer sebep için ise çok dil desteğinin uygulamada başarısız sonuçlar verebiliyor olması ve cümlelerde anlam kaymalarının yaşanması diyebiliriz. Bu yüzden gerektiğinde bir çevirmenle anlaşmak, şirketler için daha tutarlı içerikler oluşturmaya yardımcı oluyor.
CMS ve güvenlik
CMS sektöründe sık kullanılan WordPress, Joomla, Drupal gibi birçok uygulama bulunuyor. Bu tür hazır platformlar beraberinde pek çok güvenlik riskini getiriyor. Zira siber saldırganlar ve hacker'lar, söz konusu CMS çözümlerini kullanan bir platforma başarılı bir saldırı gerçekleştirdiklerinde, aynı yöntemi aynı CMS platformunu kullanan diğer sitelere de doğrudan uygulayabiliyor ve başarılı sonuçlar alabiliyor. Bu nedenle özel hazırlanmış CMS çözümleri, güvenlik noktasında Wordpress, Joomla, Drupal gibi hazır CMS platformlarına göre bir adım daha avantajlı gözüküyor.
Genel olarak CMS çözümlerinde, kullanıcı yetkilendirme gibi işlevler, güvenlik konusunda büyük önem taşıyor. Zira her kullanıcının siteyle ilgili her yere müdahale edebildiği bir içerik yönetimi modelinde, kötü niyetli kimseler sitedeki içeriklere müdahale edip silebilir ve geri dönüşü mümkün olmayan zararlar verebilir. Güncel ve gelişmiş CMS çözümlerinde ise kullanıcıları sitedeki belli alanlara göre yetkilendirmek mümkün. Örneğin sisteme dahil olan yeni bir kullanıcıyı, sitedeki kritik içeriklerin olduğu bölümlere değil de yalnızca etkin olması istenecek bölümle sınırlı tutabilir ve böylece risk minimuma indirilmiş olur.
Güncel CMS çözümlerinde tercih edilen bir diğer güvenlik uygulaması olan "geçici silme" yöntemi, olası içerik kayıplarını tamamen ortadan kaldırıyor. Bu yöntemde kullanıcılar diledikleri içeriği silseler bile, bu içerikler sistemden gerçekten silinmiyor. Sadece silinmiş olarak işaretleniyor. Dolayısıyla yöneticiler, hangi içeriklerin silindiğini gözlemleyebiliyor ve gerekli içerikleri CMS üzerinden geri çağırabiliyor.
CMS açıklarından korunmak için ipuçları
CMS uygulamalarındaki olası açıklar, web siteleri için son derece olumsuz sonuçlara yol açabiliyor. Yöneticilerin, web sitelerini hacker'lar ve kötü niyetli kişilerden korumak için bazı güvenlik ipuçlarını değerlendirmeleri gerekiyor.
- Kullanılan CMS platformunu güncel tutmak kritik önem taşıyor. Platformlarda ortaya çıkan açıklar, üreticiler tarafından ilk fırsatta kapatılıyor ve bu tür güncellemeler tüm kullanıcılara sunuluyor.
- Kullanılan CMS veri tabanını en az haftada bir gün yedeklemek, olası bir saldırıda yaşanacak veri kaybını belli seviyelere kadar indirebiliyor.
- "Admin" gibi standart kullanıcı adlarına göre çok daha karmaşık adlar ve güçlü parolalar (büyük-küçük harf, sayı ve özel karakter içeren...) tercih etmek, hacker'ların işini son derece zorlaştırıyor.
- Parolaları belli aralıklarla güncellemek, ortaya çıkabilecek bir güvenlik zafiyetinin önünü geçiyor.
- 2 faktörlü kimlik doğrulama (2FA) kullanmak yetkisiz kişilerin CMS'e ulaşmasını engelliyor.
CMS çözümü noktasında Medyasoft'un 20 yılı aşkın deneyiminden faydalanarak, ihtiyaçlarınıza en uygun, kullanışlı ve güvenilir içerik yönetim sistemlerinden faydalanabilirsiniz.